co to jest celiakia

Celiakia to przewlekłe schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, w którym spożywanie glutenu prowadzi do nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego i uszkodzenia jelita cienkiego. Gluten, będący mieszaniną białek występujących w pszenicy, życie, jęczmieniu i często w zanieczyszczonym owsie, wywołuje proces zapalny prowadzący do zaniku kosmków jelitowych. Te mikroskopijne wypustki odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych ulegają zniszczeniu, co skutkuje niedożywieniem, niedoborami witamin i minerałów oraz wieloma chorobami towarzyszącymi. Szacuje się, że celiakia dotyka około 1 procent populacji, choć duża część przypadków pozostaje nierozpoznana, ponieważ objawy mogą być nietypowe lub skąpe.

Obraz kliniczny celiakii jest niezwykle zróżnicowany. U części chorych dominuje klasyczna postać jelitowa z przewlekłymi biegunkami, wzdęciami, utratą masy ciała i zaburzeniami wzrostu u dzieci. U innych pojawiają się objawy pozajelitowe, takie jak niedokrwistość z niedoboru żelaza, osteoporoza, zmiany skórne, przewlekłe zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia płodności czy depresja. Istnieje także tzw. celiakia niema, w której nie występują dolegliwości ze strony układu pokarmowego, ale badania wykazują uszkodzenie jelit i obecność charakterystycznych przeciwciał. Ta różnorodność sprawia, że choroba jest trudna do zdiagnozowania i często mylona z zespołem jelita drażliwego, alergiami pokarmowymi lub niedoborami żywieniowymi.

Obraz kliniczny celiakii

Choroba może przebiegać bardzo różnorodnie. W klasycznej postaci dominuje biegunka, wzdęcia, utrata masy ciała i bóle brzucha. Jednak u wielu chorych występują objawy pozajelitowe takie jak niedokrwistość z niedoboru żelaza, osteoporoza, przewlekłe zmęczenie, afty w jamie ustnej, bóle głowy, obniżony nastrój czy niepłodność. Istnieje także celiakia niema, w której pacjent nie odczuwa typowych dolegliwości jelitowych, ale badania wykazują obecność charakterystycznych przeciwciał i zanik kosmków jelitowych. Różnorodność objawów powoduje, że rozpoznanie bywa opóźnione nawet o kilka lat.

co to jest celiakia

Proces diagnostyczny

Diagnoza celiakii wymaga dokładnych badań. Podstawą są testy serologiczne wykrywające przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej, endomysium i deamidowanym peptydom gliadyny. W przypadku wyników dodatnich wykonuje się gastroskopię z biopsją jelita cienkiego, aby ocenić stopień uszkodzenia kosmków jelitowych. Dodatkowo pomocne są badania genetyczne w kierunku haplotypów HLA-DQ2 i HLA-DQ8, które zwiększają ryzyko rozwoju choroby. Ważne jest, aby diagnostyka odbywała się przy normalnym spożyciu glutenu, ponieważ wcześniejsze wyeliminowanie tego białka z diety może fałszować wyniki badań.

Leczenie celiakii

Jedyną skuteczną metodą leczenia jest całkowite wyeliminowanie glutenu z diety. Dieta bezglutenowa musi być przestrzegana przez całe życie. Oznacza to rezygnację z produktów zawierających pszenicę, jęczmień, żyto i owies skażony glutenem. Dozwolone są natomiast naturalnie bezglutenowe zboża, takie jak ryż, kukurydza, gryka, amarantus czy komosa ryżowa. Stosowanie diety prowadzi do regeneracji kosmków jelitowych, ustąpienia objawów i poprawy jakości życia. Należy jednak pamiętać, że nawet niewielkie ilości glutenu są szkodliwe i mogą ponownie wywołać stan zapalny w jelicie.

Powikłania wynikające z braku leczenia

Nieleczona celiakia wiąże się z licznymi poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Wśród nich znajdują się ciężkie niedobory witamin i minerałów, osteoporoza, zaburzenia płodności, przewlekłe zmęczenie, a także zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów, zwłaszcza chłoniaka jelita cienkiego. Choroba często współistnieje z innymi schorzeniami autoimmunologicznymi, takimi jak cukrzyca typu 1, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy czy choroby wątroby. Wczesne rozpoznanie i wdrożenie diety bezglutenowej znacząco zmniejszają ryzyko powikłań.

co to jest celiakia

Wyzwania codziennego życia z celiakią

Życie z celiakią wymaga starannego planowania posiłków i edukacji. Gluten obecny jest nie tylko w pieczywie czy makaronach, ale również w wielu produktach przetworzonych, takich jak sosy, przyprawy, słodycze czy wędliny. Istotnym problemem jest także zanieczyszczenie krzyżowe w kuchni, kiedy śladowe ilości glutenu mogą trafić do potrawy. Osoby chore powinny uczyć się czytać etykiety, wybierać produkty certyfikowane i stosować zasady bezpieczeństwa podczas gotowania. Wsparcie dietetyka oraz grup pacjentów ma ogromne znaczenie w przystosowaniu się do nowej sytuacji zdrowotnej.

Suplementacja i wsparcie od DWATRO Laboratories

U osób z celiakią często występują niedobory żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12, witaminy D, wapnia czy cynku. W wielu przypadkach konieczna jest suplementacja. Nowoczesne preparaty, takie jak produkty DWATRO Laboratories, wykorzystują technologie liposomalne, które zwiększają biodostępność składników odżywczych. Dzięki temu suplementacja staje się bardziej skuteczna, co jest szczególnie ważne w przypadku osób z uszkodzonym jelitem cienkim i problemami z wchłanianiem. Preparaty wspierające odbudowę rezerw witamin i minerałów mogą przyspieszyć powrót do pełni zdrowia i ułatwić codzienne funkcjonowanie.

co to jest celiakia

Różnice między celiakią a nietolerancją glutenu

Warto rozróżniać celiakię od innych problemów związanych ze spożywaniem glutenu. Nietolerancja glutenu nieceliakalna powoduje objawy gastryczne i ogólne złe samopoczucie, ale nie prowadzi do zniszczenia kosmków jelitowych ani nie jest związana z reakcją autoimmunologiczną. Alergia na pszenicę ma charakter IgE-zależny i może powodować objawy typowe dla alergii pokarmowych, takie jak pokrzywka czy astma. Prawidłowa diagnoza pozwala na wdrożenie właściwego postępowania terapeutycznego.

Celiakia a nietolerancja glutenu i alergia

Warto odróżniać celiakię od innych problemów związanych z glutenem:

  • nietolerancja glutenu nieceliakalna – objawy podobne do celiakii, ale brak uszkodzenia jelit i markerów autoimmunologicznych,
  • alergia na pszenicę – reakcja układu odpornościowego typu IgE, objawiająca się np. pokrzywką, astmą czy biegunką po spożyciu pszenicy.

Czy CBD można traktować jako „booster” zdrowia?

co to jest celiakia

Choć CBD nie działa jak typowy stymulant, można je uznać za naturalny booster dobrostanu. Wspiera homeostazę organizmu, poprawia równowagę emocjonalną, sprzyja regeneracji i wyciszeniu. Dzięki temu pomaga utrzymać optymalny poziom energii psychicznej i fizycznej, co w dłuższej perspektywie przekłada się na lepsze zdrowie i wydolność.

Podsumowanie

Celiakia to poważna choroba przewlekła, która wymaga bezwzględnego przestrzegania diety bezglutenowej. Tylko ścisła eliminacja glutenu pozwala na regenerację jelit i uniknięcie powikłań. Współczesna medycyna i rozwój rynku produktów bezglutenowych sprawiają, że osoby chore mogą prowadzić pełnowartościowe życie. 

Dodatkowo nowoczesne suplementy, takie jak formuły od DWATRO Laboratories, wspierają proces leczenia poprzez skuteczne uzupełnianie niedoborów. Celiakia nie musi być przeszkodą w aktywnym i zdrowym życiu, jeśli pacjent świadomie podchodzi do diety, regularnie się bada i korzysta z dostępnych rozwiązań wspierających organizm.

Dorota Wątróbska

Nazywam się Dorota Wątróbska-Świetlikowska, jestem farmaceutą, naukowcem z tytułem doktora habilitowanego nauk farmaceutycznych. Zdecydowałam się połączyć swoją wiedzę naukową i doświadczenie, aby stworzyć suplementy diety najwyższej jakości.

Moją pasją i głównym obszarem badawczym są submikronowe układy dyspersyjne, takie jak emulsje submikronowe, liposomy i liposfery. Po zdobyciu tytułu doktora, zwróciłam swoją uwagę na praktyczne aspekty żywienia pozajelitowego, łącząc potrzeby pacjenta z możliwościami farmaceuty. Najważniejsze dla mnie jest jakość, bezpieczeństwo i skuteczność , co jest widoczne zarówno w mojej pracy naukowej, jak i podejściu do tworzenia suplementów Dwatro Laboratories®.